|
|
|
|
|
|
|
|

(1044-1123//1135)
"İRANLI ŞAİR VE BİLGİN. MUTLU YAŞAMAK İÇİN USLA
BAĞDAŞMAYAN HER TÜRLÜ İNANÇTAN ARINMANIN
GEREĞİNİ KONU EDİNEN RUBAİLERİ İLE ÜNLÜ."
Horasan'ın Nişapur ilinde dünyaya geldi. Aynı yerde öldü.
Gerçek adı: Gıyaseddin Ebu'LFeth b.İbrahim el-Hayyam'dır.
Yaşamı konusunda ayrıntılı bilgi yoksa da başta
Beyhaki olmak üzere, değişik kaynaklar onun Belh, Buhara, Merv ve Bağdat gibi bilimsel bakımdan birer odak durumunda olan yerlerde öğrenim gördüğünü, özellikle matematik, gökbilim, tıp, tasavvuf ve edebiyat alanlarında geniş kapsamlı çalışmalar yaptığını belirtirler.
Ömer Hayyam, özellikle Eukleides'in Stoikhea'sı
(Elemanlar) aracılığıyla Orta Çağ'a ulaşan, Yunan
ile Hint ve Çin Matematiği'ni birlikte tanıma olanağını başarıyla
kullanarak, büyük bir gelişme gösteren İslam Metematik
Okulu'nun Xİ'inci Yüzyıl sonlarında Xİİ'inci yüzyıl başlarındaki en büyük temsilcisidir.
Ömer Hayyam'ın edebiyatçılığının yanısıra Matematik
alanında bilinen tam 14 yapıtı bulunmaktadır. Bunlar özellikle
aritmetik, sayı kuramı ve cebir dallarında, birçok yeni tanım,
çözüm ve yorumu içerir. Çin ve Hint matematikçilerinin aritmetik konusundaki çalışmalarına dayanan kayıp bir yapıtında da doğal sayıların ikinci, üçüncü ve dördüncü dereceden köklerinin bulunmasını sağlayan bir yöntem bulup geliştirmiştir. Bugün kullanılan Binom açılımından farksız olan bu yöntem, Batı'da 19'uncu yüzyılda yinelenebilmiştir.
Ömer Hayyam, Şerhi ma Askala Min Musadaratı Kitabı
Uklidis (Eukleides'in Kitabına Girişteki Güçlükler Üstüne) adlı
yapıtında, Eukleides'in Eudoksos'dan aktardığı oran tanımı sayı kavramına dönüştürmüş ve oranların, dolayısıyla da rasyonel olmayan sayıların, niceliklerin ölçümünde rasyonel sayılardan farksız şekilde kullanılmasını başlatarak sayı kavramında yepyeni bir çığır açmıştır.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|